"Verwijder die video alsjeblieft"
Geïnformeerde toestemming is een continu proces, geen eenmalige formaliteit die eindigt bij een handtekening. Gedurende mijn onderzoek heb ik respondenten herhaaldelijk om toestemming gevraagd om ervoor te zorgen dat ze volledig geïnformeerd zijn en zich op hun gemak voelen.
Vastgelegd worden op camera
Toen ik de respondenten uitnodigde om voor de camera geïnterviewd te worden, weigerden de meesten, terwijl een paar instemden onder specifieke voorwaarden: hun gezichten moesten onherkenbaar blijven en hun echte namen moesten worden weggelaten.
Een koppel wilden wel meedoen. Tijdens het interview sprak het koppel openlijk over hun lidmaatschap van de gemeenschap – die ik vanwege privacy redenen niet verder zal omschrijven – en het filmen ging zonder aarzeling door. Na het bekijken van een van de video's voelden ze zich echter ongemakkelijk bij het online publiceren ervan. Hoewel de video geen negatieve uitingen bevatte, vreesden ze dat alleen al de erkenning van hun gemeenschap onbedoelde gevolgen zou kunnen hebben.
Foto gemaakt door Judith van Uden.
Sociale repercussies
Hun uitleg benadrukte de diepe invloed van hun gemeenschap, die zich buiten Marokko uitstrekt tot leden over de hele wereld. Zelfs als ze naar het buitenland verhuizen, zullen ze nog steeds medeleden tegenkomen. Hun gemeenschap weet “alles over ons”.
Behalve dat ze zich zorgen maakten over de sociale repercussies, waren ze ook bang om belachelijk gemaakt te worden. “Mensen zouden ons nederige en ongewone huwelijk kunnen uitlachen,” gaven ze toe. “Ze begrijpen onze situatie niet en spreken misschien met slechte bedoelingen. Normaal gesproken delen we dit niet, maar we vertrouwen jou – jij bent onze familie.”
In het begin voelde ik me gefrustreerd dat de video de prullenbak in ging na uren videobewerking. Maar uiteindelijk verdiepte deze ervaring mijn begrip van hun sociale inbedding. Ik had de omvang van de invloed van hun gemeenschap in het dagelijks leven niet volledig begrepen tot dit gesprek, waarin ik me realiseerde dat het haast als een “tweede staat” functioneert.